Khám phá hương vị đặc trưng của rượu vang

Rượu vang luôn là thức uống được nhiều người yêu thích không chỉ vì sự sang trọng, mà còn bởi sự đa dạng và tinh tế trong hương vị. Nhưng hương vị rượu vang thực sự là gì? Tại sao cùng là vang đỏ hay vang trắng nhưng hương vị mỗi chai lại khác nhau? Trong bài viết này, hãy cùng SonoWine khám phá các mùi vị trong rượu vang, nguồn gốc hương vị, cũng như cách nhận biết và thưởng thức những tầng hương đầy mê hoặc ấy.

Tổng quan về 5 vị cơ bản trong rượu vang

Rượu vang là sự kết hợp tinh tế của nhiều vị giác khác nhau, nhưng ta có thể gói gọn tất cả hương vị rượu vang trong 5 vị cơ bản:

Vị chua (Acidity)

Đây là hương vị mang lại cảm giác tươi mới, sảng khoái trong rượu vang. Khi kết hợp với đồ ăn, vị chua của rượu giúp cân bằng, bù trừ chất béo. Vị chua sẽ được làm nổi bật hơn khi rượu được ướp lạnh.

Vị ngọt (Sweetness)

Vị ngọt trong rượu vang đến từ lượng đường dư còn lại sau quá trình lên men rượu. Đây là vị ngọt tự nhiên của nho mà quá trình lên men không thể chuyển hóa hết thành cồn. Loại hương vị này giúp rượu vang trở nên dễ uống hơn. 

Vị đắng/chát (Bitterness/Tannin)

Vị đắng (chát) là 1 loại gia vị góp phần tạo nên hương vị hảo hạng của rượu vang giúp kéo dài hậu vị. Hương vị đặc trưng này được tạo nên từ hàm lượng Tannin dồi dào, một hợp chất có tác dụng chống viêm, chống đông máu, thậm chí là chống oxy hóa. Ngoài ra, tannin cũng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư.

Vị mặn (Saltiness)

Vị mặn là loại hương vị hiếm trong rượu vang nhưng là một hương vị rất đặc biệt. Vị mặn trong rượu vang thường được tìm thấy trong rượu vang trắng từ vùng ven biển. Vị mặn này thường liên quan đến vị trí của vườn nho gần với biển và không khí mặn.

Vị Umami

Vị Umami là độ đậm đà và hậu vị kéo dài khi thưởng thức rượu vang. Vị này được tạo nên bởi các hợp chất glumate trong quá trình lên men và ủ rượu. Rượu vang lâu năm thường có vị umami rõ rệt với những mùi vị như thịt xông khói, nấm hoặc truffle.

Hương vị rượu vang đến từ đâu?

Hương vị rượu vang được ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau: giống nho, quá trình lên men, thời gian ủ, và cả loại thùng bảo quản.

• Mỗi giống nho lại mang lại hương vị đặc trưng riêng biệt do có hàm lượng đường axit và tannin khác nhau. Ví dụ, Cabernet Sauvignon nổi tiếng với tannin mạnh mẽ và hương quả mọng đen, trong khi Pinot Noir có vị nhẹ nhàng, chua thanh.
• Trong quy trình lên men, từ phương pháp, loại men đến thời gian hay nhiệt độ đều tác động đến hương vị rượu vang. Quá trình này làm biến đổi đường trong nho thành cồn, tạo ra nhiều hợp chất khác nhau, tăng hương thơm và hương vị của rượu.
• Thời gian ủ rượu ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng và hương vị rượu, Quá trình ủ giúp rượu chín, phát triển những hương vị phức tạp và đa dạng, đồng thời giảm độ chát để tạo nên một sự cân bằng.
• Thùng gỗ sồi, thùng thép không gỉ hay thùng nhựa sẽ cho ra hương vị rượu vang khác nhau. Thùng gỗ sồi tạo nên hương vani, hạnh nhân, đinh hương và đôi khi là mùi khói trong rượu. Trong khi đó, các chất liệu khác sẽ không giữ được hương vị tự nhiên của rượu.

Các tầng hương vị đặc trưng trong rượu vang

Khi thưởng thức rượu vang đúng cách, bạn sẽ không chỉ thấy đơn thuần 1 vị mà còn có nhiều tầng hương phong phú:

• Tầng hương đầu (hương vị chính): đây là những hương vị trực tiếp từ giống nho được sử dụng làm rượu và cũng được cảm nhận đầu tiên ngay khi thưởng thức rượu vang.
• Tầng hương giữa (hương vị thứ cấp): hương vị này xuất hiện trong quá trình lên men, khi men rượu biến đổi chất trong quả nho thành các hợp chất khác, tạo ra những hương vị như bánh mì, vani, bạc hà,…
• Hậu vị: đây là hương vị phức tạp lưu lại sau khi thưởng thức. Những hương vị này được hình thành trong quá trình ủ hay bảo quản rượu vang, thường xuất hiện sau 1 thời gian bảo quản trong chai hoặc thùng gỗ sồi.

Phân biệt mùi vị các dòng rượu vang phổ biến

Dù mỗi loại rượu vang đều có quy trình sản xuất riêng biệt, nhưng hương vị rượu vang đặc trưng phần lớn đều xuất phát từ những giống nho phổ biến dưới đây:

• Rượu vang trắng Sauvignon Blanc thường được biết đến với vị tươi mới và sống động, mang đậm hương cam quýt cùng chút hương thảo mộc nhẹ nhàng. Vị chua của vang ở mức cân bằng, hòa quyện với mùi thơm nhẹ từ thùng gỗ sồi tạo nên sự hài hòa thú vị.
• Rượu vang trắng Chardonnay nổi bật với sự tươi sáng và thanh khiết, pha trộn hài hòa giữa hương kem, bơ và cảm giác khoáng nhẹ. Hương vị thường gợi nhớ đến táo nướng, lê và chanh. Khi được ủ trong thùng gỗ sồi, Chardonnay thường mang thêm hương vị đậm đà của món nướng và chút cay cay đặc trưng.
• Rượu vang đỏ Pinot Noir có nét thanh lịch, mềm mại với cấu trúc phức tạp. Hương thơm của nó thường là quả anh đào đỏ và đen, dâu tây tươi kết hợp với một chút mùi đất ẩm tạo nên sự tinh tế khó quên.
• Rượu vang đỏ Zinfandel mang hương vị đậm đà, đặc trưng với vị cay nồng của hồ tiêu, kết hợp cùng hương mứt việt quất, quả mâm xôi đen và chút hương bụi gai nhẹ nhàng. Loại vang này có cấu trúc mạnh mẽ nhưng vẫn giữ được sự cân bằng, không gây cảm giác chát quá mức.
• Rượu vang đỏ Merlot thường có hương vị từ quả mận chín mọng và trái cây đỏ, cùng vị chát nhẹ nhàng dễ chịu hòa quyện với hương anh đào. Đây là một trong những dòng vang có cấu trúc mềm mại, đôi khi được so sánh với Cabernet Sauvignon nhờ vào chiều sâu và độ phức tạp của nó.
• Rượu vang đỏ Syrah được làm từ giống nho cùng tên phát triển đa dạng trong nhiều điều kiện khí hậu, đặc biệt là tại Sonoma, California. Ở vùng khí hậu ấm áp, vang Syrah mang hương vị đậm đà của quả mọng đen, mocha và gia vị thơm nồng. Trong khi đó, khi được trồng ở vùng lạnh hơn, rượu vang lại thể hiện rõ nét vị cay của hồ tiêu đặc trưng.
• Rượu vang đỏ Cabernet Sauvignon được làm từ giống nho đỏ được trồng rộng rãi nhất tại thung lũng Sonoma, California. Vang từ giống nho này có cấu trúc đậm đặc, với hương thơm đặc trưng của thảo mộc hoang dã, hoa hồi và tuyết tùng. Thông thường, loại vang này sẽ đạt vị ngon nhất sau một vài năm ủ trong thùng gỗ sồi, khi các tầng hương bắt đầu hòa quyện tinh tế.

Cách cảm nhận và thưởng thức hương vị rượu vang đúng cách

Để thưởng thức hương vị của rượu vang một cách trọn vẹn nhất, hãy ghi nhớ những lưu ý sau:

Lựa chọn loại rượu phù hợp

Chọn rượu vang dựa trên mục đích và tình huống sử dụng. Mỗi loại rượu có hương vị riêng, từ vang đỏ như Cabernet Sauvignon đến vang trắng như Sauvignon Blanc, hay vang hồng như Syrah. Ngoài ra, độ đậm nhạt cũng phụ thuộc vào tuổi thọ rượu. Khi chọn rượu, đọc nhãn chai để hiểu rõ về hương vị và xuất xứ.

• Vang trắng và vang hồng: Thưởng thức ở nhiệt độ 10-12°C. Vào mùa hè, bạn có thể ngâm lạnh rượu trước khi dùng.
• Vang đỏ: Nhiệt độ tiêu chuẩn cao hơn một chút, không nên để quá lâu trong đá. Trước khi uống, rượu vang đỏ cần được “thở” 15-30 phút để giảm độ cồn và tăng hương vị.

Chọn ly và cách cầm ly

• Vang đỏ: Ly có thân to, thanh mảnh và miệng thon gọn.
• Vang trắng/Sherry: Ly có thân nhỏ, chân dài và cao.
• Vang sủi bọt: Ly có bầu hẹp, thân dài và thon.

Khi uống, luôn cầm ly từ chân ly, tránh chạm vào phần bầu để không làm thay đổi nhiệt độ rượu.

Thời điểm thưởng thức

• 16-18h chiều: Lúc này, miệng bạn sẽ không bị ảnh hưởng bởi thức ăn, là thời điểm lý tưởng để thưởng thức rượu.
• 19-21h tối: Sau một ngày làm việc dài, một ly rượu vang sẽ giúp bạn thư giãn và giải tỏa căng thẳng.

Chọn món ăn kèm phù hợp

• Món ăn đắng và rượu chát: Tránh kết hợp, vì sự kết hợp này có thể làm rượu vang trở nên khô và khó uống.
• Đồ ăn ngọt và rượu: Món ăn không nên ngọt hơn rượu, vì sẽ làm mất đi vị ngọt của rượu và khiến rượu bị đắng.
• Vị chua: Món ăn có vị mặn hoặc ngọt sẽ làm giảm độ chua của rượu, tạo nên sự cân bằng cho bữa ăn.

Rượu vang không chỉ đơn giản là một thức uống, mà còn là sự kết hợp tinh tế giữa con người và thiên nhiên, giữa khoa học và cảm xúc. Hiểu rõ được từng hương vị riêng biệt và độc đáo của rượu vang giúp bạn thưởng thức rượu một cách trọn vẹn hơn, biến mọi trải nghiệm trở nên đáng nhớ.